VRT-programma ‘Factcheckers’ toont het failliet van tien jaar zelfregulering tegen discriminatie
Tien jaar na het spraakmakende onderzoek van het voormalige Minderhedenforum over discriminatie bij dienstenchequebedrijven, stelt VRT-programma ‘Factcheckers’ vast dat nog steeds 6 op de 10 bedrijven ingaan op discriminerende klantenvragen. “Deze reportage toont het failliet van 10 jaar zelfregulering", stelt het Platform Praktijktesten Nu. Het Platform roept op om de Vlaamse arbeidsinspectie eindelijk zelf mystery calls te laten uitvoeren. Op deze manier moeten we niet langer machteloos toekijken hoe subsidies in de sector nog steeds worden misbruikt om te discrimineren.
“Op deze manier moeten we niet langer machteloos toekijken hoe subsidies in de sector nog steeds worden misbruikt om te discrimineren. ”
Tien jaar geleden, op 22 februari 2015, toonde het Minderhedenforum met zijn onderzoek ‘Subsidiëren om te discrimineren?’ aan dat 7 op de 10 bedrijven in de sector inging op vragen van klanten ‘om geen allochtone poetshulp te sturen’. Het leidde tot de oprichting van het Platform Praktijktesten Nu, met als centrale eis dat de inspectiediensten praktijktesten en mystery calls moeten uitvoeren om het fenomeen discriminatie op te sporen en te bestraffen.
Maar de toenmalige Vlaamse regering koos voor het pad van de zelfregulering. Er kwamen een actieplan en trainingen die bedrijven moest leren om correct te reageren op discriminerende vragen. Zelfs mystery calls zouden om de twee jaar worden uitgevoerd. Als kers op de taart zouden hardleerse bedrijven die ondanks een persoonlijke begeleiding en remediëring herhaaldelijk in de fout bleven gaan, aan de Vlaamse inspectie worden doorgeseind.
Vandaag blijkt dat al die acties geen zoden aan de dijk zetten, in eerste instantie omdat de Vlaamse Regering de uitvoering van het plan overliet aan de sector zelf. De Vlaamse Regering bepaalde dat de uitvoering van de mystery calls zou gebeuren in opdracht van de werkgevers in de sector, en stelde hiervoor flink wat subsidies ter beschikking. Op tien jaar tijd werd zo slechts één onderzoek uitgevoerd. Op die manier hoeven bedrijven in de sector natuurlijk niet wakker te liggen van mogelijke sancties bij recidive.
“ Het VRT-programma toont aan dat anno 2025 nog steeds even veel geteste bedrijven ingaan op discriminerende klantenvragen.”
Nochtans blijkt recidive niet de uitzondering maar eerder de regel in de dienstenchequessector. Het VRT-programma toont aan dat anno 2025 nog steeds even veel geteste bedrijven ingaan op discriminerende klantenvragen. Alle sensibilisering, actieplannen, vorming en zelfregulering ten spijt.
De nieuwe Vlaamse Regering moet het platgetreden en doodlopende pad van de zelfregulering verlaten, en de eigen Vlaamse sociale inspectie eindelijk een rol laten spelen in de strijd tegen discriminatie. De Vlaamse inspectie kan onmogelijk discriminatie effectief controleren en sanctioneren zonder de bevoegdheid om zelf met mystery calls en praktijktesten aan de slag te gaan.
Anno 2025 is het niet langer te verantwoorden dat de Vlaamse overheid discriminerende bedrijven en discriminerende burgers massaal blijft subsidiëren. Dat is moreel en budgettair onverantwoord en het ondermijnt de doelstellingen van het hele systeem: jobs creëren voor de kwetsbaarste groepen op de arbeidsmarkt.